Мажите сакале дама у друштво, а лудача у кревет…ете кај ги имам јас измешано работите

Три влијателни сликарки за кои немате чуено

Ренесансата од женска страна

Кога ќе помислите на ренесансата мислите на  Микеланџело, Донатело, Леонардо да Винчи, Караваџо, Рафаел, Ботичели, Тицијан… дали гледате заедничко нешто овде? Сите тие се мажи. Пред некој ден читав статија за Микеланџело и ме импресионираше фактот дека секој уметник од ренесансата што можев да го именувам беше машко. Мора да се признае, моето познавање на историјата на уметноста е прилично слабо, но не можев да смислам име на ниту една жена уметник од тој временски период. Знаев дека жените сигурно да работеле во уметноста во некоја форма, па решив да копам малку наоколу и да видам што можам да научам за женските уметници од ренесансата.

Една од првите работи што ги открив е дека имало неколку бариери за да станеш уметник ако си жена што живеела во тој временски период. Уметниците кои се стремеле да учат преку расчленување трупови и проучување на тела на голи мажи, не требало да бидат жени бидејќи се сметало дека тоа не е соодветно за жена. Дополнително, младите уметници од ренесансата ги развиле своите вештини работејќи како чираци кај мајсторски уметник. Ова вклучува живеење со уметникот неколку години – аранжман што исто не било практично за повеќето млади жени. Поради овие фактори, поголемиот дел од жените кои станале уметници за време на ренесансата биле или ќерки на добро почитувани уметници или имале чичковци или други блиски членови на семејството кои работеле во уметноста.

Sofonisba Anguissola, италијанска ренесансна сликарка, била клучна во рушењето на некои од бариерите за уметничко образование за жените. Преку нејзината обука за ликовна уметност и чиракување, таа поставила нов стандард и направила да е прифатливо жените да станат студенти по уметност. Во раните 20-ти таа отпатувала во Рим, каде го запознала Микеланџело. По гледањето на нејзината работа, Микеланџело веднаш видел дека има талент. Тој и понудил неформална обука, која таа ја сметала за голема чест. Станала добро етаблиран сликар и на крајот била ангажирана како учител по уметност кај Елизабета од Валоа, кралицата на Шпанија. Подоцна, таа станала официјален сликар на шпанскиот двор, кој барал од неа да го промени својот стил за да одговара на поформалната природа на нејзината нова позиција. По смртта на кралицата, Ангисола се омажила со Дон Франциско де Монкада. Двајцата живееле заедно до неговата смрт во 1579 година. Не долго потоа, таа повторно се омажила, овој пат со Орацио Ломелино, капетанот на бродот што ја однел дома. Таа продолжила да слика со целосна поддршка на нејзиниот нов сопруг се додека нејзиниот вид не ослабнал, а во меѓувреме станала богат покровител на уметноста. Таа живеела до длабоката старост од 93 години.

Caterina van Hemessen, фламанска сликарка која живеела во средината на 1500-тите, најверојатно била обучена како уметник од нејзиниот татко, Јан Сандерс ван Хемесен. Таа е заслужна како првата сликарка која наслика автопортрет што прикажува уметник кој седи на неговиот триножник. Нејзините постоечки слики се исто така најраното проверливо дело на жена фламански сликар. Иако живеела до 1587 година, последното дело кое сè уште постои било создадено во 1554 година.

Fede Galizia, италијанска ренесансна сликарка, е најдобро запаметена по нејзините револуционерни слики на мртва природа. Нејзината уметничка обука потекнува од нејзиниот татко, Нунцио Галиција, кој бил сликар на минијатури. До 12-годишна возраст, Феде Галиција веќе развивала репутација на посветен уметник. Како што растела, таа станала многу барана како портрет уметник. Нејзината работа покажала неверојатно внимание на деталите – особина што често се припишувала на влијанието на нејзиниот татко како минијатурист. Иако портретите и изменетите парчиња на Галиција биле исклучително добро изработени, нејзините слики на мртва природа се сметаат за нејзино најважно дело. Нејзиниот стил на сликање бил револуционерен во споредба со оној на нејзините врсници. За разлика од нејзините современици кои користеле сложени композиции, нејзините слики биле едноставни и ненаметнати. Речиси секогаш се состоеле од еден вид овошје во сад или кошница, со неколку други парчиња овошје расфрлани во близина на масата.Таа се смета за пионер на овој стил на сликање, а нејзиното влијание може да се види во безброј други мртви природи создадени од други уметници низ годините.