Ќе земев да станам принцеза ама имам коса за миење

Сестрите Бронте и женската автономија

Многу пред феминизмот

Сестрите Бронте, Шарлота, Емили и Ен Бронте, се истакнати британски писателки од 19-тиот век. Со своите романи и поезија, тие оставија длабоко наследство во англиската книжевност и се сметаат за класици на светската литература.

Шарлота Бронте, најпозната од сестрите, родена во 1816 година, стана позната по својот роман “Џејн Ејр”. Оваа книга, објавена во 1847 година, го прикажува животот и искуствата на главната јуначка, Џејн Ејр, и истражува теми како силата на љубовта, преземањето на контрола врз својот живот и борбата против социјалните ограничувања на тој период. Шарлота напиша и други романи, како “Ширли” и “Вилет”, кои прикажуваат силни женски ликови и се бават со прашања за улогите и идентитетот на жените.

Емили Бронте, родена во 1818 година, стана позната по својот еден и единствен роман, “Оркански височини”. Оваа книга, објавена во 1847 година, претставува мрачна и емоционално интензивна приказна за љубовта и моќта на природата. “Оркански височини” е лоцирана во дивите пејзажи на Јоркширскиот Мур, а главниот лик, Кетрин Ерншо, се бори против социјалните и етичките конвенции на тој период. Емили Бронте создаде мистериозна и неповторлива работа, која и денес останува впечатлива. Критичарите во тоа време ја растргнале поради нејзиниот мрачен и готски стил меѓутоа романот многу брзо станал популарен.

Ен Бронте, најмладата од сестрите, родена во 1820 година, главно се бавела со поезија. Нејзината збирка од поезија, “Поеми од Курилскиот Остров”, била објавена заедно со делата на сестрите во 1846 година. Нејзините поеми ја откриваат нејзината силна способност за експресија на емотивната состојба и размислувањата за природата, смртта и религијата. Постојано потценувана и нарекувана „третата сестра Бронте“, Ен долго време била занемарувана од критичарите и истражувачите и како последица на тоа, била занемарувана и од страна на многу читатели. Веројатно најрадикалната сестра која се држела до тоа да не ги романтизира ликовите туку да ги прикаже оштетените и порочни луѓе баш како што се, го пишува делото „Станарката на замокот Вајлдфел“ кое најцврсто стои и се издвојува како длабоко, слоевито е неверојатно претскажувачко истражување на домашно насилство и принудувачка контрола. Делото останува во сенка на делата на сестрите, но денес се смета за најфеминистичко литературно дело од викторијанската ера.Сите три сестри Бронте (Шарлота, Емили и Ен Бронте) се истакнати фигури во англиската книжевност. Иако не постојат конкретни податоци кои ќе укажат дека некоја од сестрите била феминистка во современа смисла на зборот, некои елементи од нивните дела и живот можат да се толкуваат како претстава за женската автономија и борбата против социјалните ограничувања. На пример, романите на Шарлота Бронте, како “Џејн Ејр” и “Ширли” ги истражуваат важните прашања за идентитетот и неопходноста од женска независност. Женските главни ликови во нивните дела се често прикажани како силни и способни, малку различно од конвенционалните улоги на жените во тоа време. Слично, романот “Оркански височини” од Емили Бронте е познат по својата интензивна презентација на емоции и уште повеќе по неговата претстава за љубовта и сексуалноста. Овие теми биле често табуизирани во викторијанското општество, а Емили Бронте оди далеку во истражувањето на нивните комплексности и негативни последици.

Сестрите Бронте се продукт на своето време и општество, кое било во голема мера ограничено за жените. Нивната литература, иако напишана во конзервативно време, изразува снага, интелигенција и борба за женската автономија и права. Нивните дела и денес се сметаат за извонредни примери на литературна вештина и силна порака. Иако феминизмот како концепт и движење се развива во подоцната историја, работата на сестрите Бронте може да се смета за првични примери на борба за женските права и самоодредување во викторијанското општество.