Најубавите работи те чекаат таму кај што најмалку се надеваш. Никаде.

Оригиналната инфлуенсерка е од Франција

И таа е првата суперѕвезда во светот

Оригиналната инфлуенсерка е француската актерка Sarah Bernhardt и таа е првата суперѕвезда во светот. Еден век по нејзината смрт, најпознатата француска актерка на сите времиња, Сара Бернар – позната како „Божествената Сара“ – се враќа на бис на спектакуларната, обемна изложба што беше отворена во Petit Palais на 14 април. Со поднаслов „Et la femme créa la star“ („И жената ја создаде ѕвездата“), изложбата ја претставува Бернар како модна икона.

И покрај нејзината неконвенционална фигура за тоа време, таа била бренд, непушач, итар продавач и талентиран уметник. Како дива и работник, таа ги прекршувала општествените норми, уживала во ексцентричноста и сакала слободно. „Каков начин таа да биде легендарна и модерна“, се восхитувал Едмонд Ростан, драматургот познат по Сирано де Бержерак, кој ја напишал драмата „L’Aiglon“ во 1900 година за Бернар да го глуми ликот на Наполеон II, кој никогаш не владеел. За Виктор Иго, таа била „Voix d’Or“ („Златен глас“), а во 1891 година нејзиниот глас бил еден од првите овековечени од Томас Едисон. Нејзиниот култен статус и популарност немаат конкуренција до ден денес. Таа дефинитивно ја разбрала моќта на имиџот, маркетингот и вниманието, дури и кога тоа било и со помалку почит. Ако се обидеме да дојдеме до денешниот еквивалент, ќе треба да ја споиме убавината на Кетрин Денев, плус Мадона и Лејди Гага со нивните провокативни страни – можеби малку Ким Кардашијан, за нејзиниот талент на социјалните мрежи – но дури и тогаш тоа не е баш така како што било. И да ја додадеме Мерлин Монро пак не се приближуваме до оригиналот.

Сара Бернар во улогата во „Тоска“ на Сарду, 1887

Неверојатна 60-годишна кариера како актерка, режисер, продуцент, костимограф со извонреден инстинкт за мода, нови технологии, со искористување на славните преку соработки и со промоции на производи – Сара била сериозен инфлуенсер. Белата била препознатливата боја на Сара Бернар, на сцената и надвор од неа. Портретот на актерката, насликан од нејзиниот пријател и љубовник Жорж Кларен во 1876 година имал посебно место во домот на Бернар до крајот на нејзиниот живот. Денес, оваа скапоценост е во постојаната колекција на Petit Palais.

Жорж Кларен, Сара Бернар 1876

Понатаму, фотографијата на Надар од Бернар во костим за Пиро Асасин изгледа модерно и сега како и во 1883 година.

Надал, Сара Бернар 1864

Висока 1,6м во време кога повеќе високи и крупни актерки биле норма, Бернар се двоела со тоа што играла и машки улоги. Одлуката да игра машки улоги ја довела до нејзиниот пробив па таа подоцна триумфирала како Хамлет. Можностите биле толку пошироки за мажите, што таа никогаш не видела зошто би се откажала од тоа, додека женските улоги не биле толку интересни. Вкусот на Бернар за егзотичното, бурното, бизарното, па дури и морбидното – мајмун милениче по име Дарвин, младенчиња лав и леопард, јапонски тигри, човечки черепи, додатоци за лилјаци итн. – ја разгореле фантазијата на јавноста. Една морничава фотографија ја покажува како дреме во бел ковчег обложен со сатен (подоцна во животот, таа рече дека го користела ковчегот како „гроб за љубовни писма“).

Меландри, Сара Бернар спие во нејзиниот ковчег, 1880 година.

На друга фотографија направена на почетокот на векот, таа носи таксидермирана капа од лилјак, и ова е пред Скијапарели. Максималистичките костими и декор на Бернар сами ги поттикнувале трендовите. Во деновите пред големата мода, таа сè што носела на сцената станувало модерно. Костимот на Наполеон од шивачот Жак Дусет можел да се нарача и во детски големини. Во Риц Париз, по актерката бил именуван и десерт со јагоди и крем и најмногу се продавал.

Сара Бернар 1899 со шапка како лилјак

Промовирала непознати уметници и им помагала да добијат внимание од публиката. Кога Бернар избрала непознат чешки уметник да го дизајнира нејзиниот постер за Гисмонда, кариерата и богатството на Алфонсо Муча се трансформирале преку ноќ.

Постерот на Алфонсо Муча за Гисмонда

За нејзината прва турнеја во САД – во 56 градови, во 1880 година Бернар патувала со околу 40 куфери. Нејзините костими биле толку раскошни што американските цариници мислеле дека увезува луксузна стока за продажба. Таа, исто така, носела свој шатор Барнум, во случај театрите да не биле доволно големи или ако сопствениците на театрите не биле доволно љубезни. Марк Твен напишал: „Постојат пет вида актерки: лоши актерки, фер актерки, добри актерки, одлични актерки и Сара Бернар“.

Еден век или нешто повеќе пред изјавата на Линда Еванџелиста дека не станува од кревет за помалку од 10.000 долари, Бернар била првата што инсистирала да биде платена пред фотографирањето, за тогаш висока цена од 1.500 долари (околу 54.000 долари во денешно време). Покрај вообичаените разгледници и постери, таа го позајмила своето име на невидена низа производи: вентилатори за пердуви, корсети, чизми, ориз во прав за лице, апсинт, бисквити и американски цигари.

Сара Бернар, фотографирана дома од Надар

Осумдесет години пред Елизабет Тејлор да стане Клеопатра на екранот, Бернар ја играла таа улога. Со многу раскошни тоалети и невидено скап накит. Нешто од накитот што го носела во Клеопатра го позајмила од приватни колекционери кои со задоволство и го давале и на тој начин го покажувале своето богатство.

Наполеон Сарони, Сара Бернар како Клеопатра

Сара Бернар уште од мала сакала да направи нешто големо со својот живот. Кога нејзината мајка се спротивставила на уметничката кариера, таа се запишала на конзерваториумот и на 25 години постигнала успех како актерка. Подоцна, таа се вратила на сликарството и вајарството. Родена од холандска еврејска куртизана и непознат татко, Бернар никогаш јавно не го именувала белгискиот принц дека бил татко на нејзиното дете Морис. Морис подоцна забележал дека името на неговата мајка има поголемо влијание и придобивки од кралската лоза на татко му.

Пол Надар, Сара Бернар како пантомимичар, 1883 година

Кога балоните на топол воздух биле новост, Бернар предизвикала скандал со тоа што веднаш влегла во еден од нив. Нејзиниот нем филм „Љубовта на кралицата Елизабета“, во 1912 година е првиот долгометражен филм прикажан во САД.

Во 1915 година, туберкулозата ја зафатила десната нога на Бернар, но таа продолжила да глуми се до нејзината смрт на 79 години. Последните сцени од нејзиниот последен филм „La Voyante“ биле снимени во нејзиниот дом. Повеќе од 40.000 ожалостени се наредиле пред нејзиниот хотел за да се потпишат во книгата на жалост.